Epidemie w Prusach Wschodnich w XIX i XX wieku

W wieku XIX oraz w pierwszej połowie wieku XX zagadnienia dotyczące walki z epidemiami znajdowały się w centrum uwagi władz Prus Wschodnich różnych szczebli, począwszy od władz prowincjonalnych, reprezentowanych przez urząd nadburmistrza i rejencje, aż po władze szczebla lokalnego w osobie starosty powiatowego oraz władz samorządu miejskiego. Aktywność ta znalazła swe odbicie w zachowanej dokumentacji Starostwa Powiatowego w Ostródzie, Starostwa Powiatowego w Lubawie, Starostwa Powiatowego w Nowym Mieście Lubawskim przechowywanej w zasobie Archiwum Państwowego w Olsztynie. Z perspektywy omawianego zagadnienia za szczególnie godne uwagi należy uznać ponadto akta miast: Olsztyna, Biskupca Pomorskiego, Mrągowa, Barczewa oraz Pasymia.

W obu wspomnianych grupach akt możemy wyodrębnić:

- zarządzenia, instrukcje, okólniki władz centralnych w sprawie zwalczania epidemii;

- raporty lekarzy powiatowych z okresu ich pobytu w miejscowościach ogarniętych chorobami zakaźnymi;

- wykazy osób chorych i zmarłych;

- sprawy dotyczące kwestii organizacyjnych – powołania komisji sanitarnych, zatrudniania dodatkowych osób zajmujących się opieką nad chorymi;

- dokumentację związaną z zasadami funkcjonowania szkół w czasie epidemii;

- informacje dotyczące szczepień ochronnych;

- dokumentację pozwalającą poznać stosowane wówczas metody zwalczania chorób zakaźnych – głównie dotyczące dezynfekcji.

Na wystawie prezentujemy archiwalia, które przybliżą przebieg epidemii, podjęte działania zmierzające do ich zwalczenia, a także panującą wówczas atmosferę i nastroje społeczne. Ze względu na ogromne spustoszenia wśród ludności oraz częstotliwość występowania, najwięcej miejsca poświęciliśmy epidemii cholery. Pozostałe akta przybliżają natomiast tematykę związaną z epidemiami błonicy, czerwonki, dżumy, szkarlatyny i tyfusu.