Podsumowanie sympozjum zorganizowanego w AP Olsztyn
W miniony wtorek w siedzibie Archiwum Państwowego w Olsztynie odbyło się II Sympozjum Naukowe „Znani i nieznani pochowani na cmentarzach Warmii i Mazur – Ludzie Czynu Niepodległościowego” zorganizowane przez AP Olsztyn, Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Olsztynie oraz Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie.
Historycy i archiwiści mieli okazję przybliżyć uczestnikom biografie niezwykłych postaci, świadków historii, aktywnych uczestników dziejowej zawieruchy, którzy ostatecznie swoje losy związali z Warmią i Mazurami.
Jak podkreśla prof. Norbert Kasparek, dyrektor AP Olsztyn: „Są to postacie zasłużone – czy to w roku 1918, 1920 czy w czasach II wojny światowej, a na naszych ziemiach byli jak na wygnaniu. Spoczęli na tych cmentarzach. Często, poza rodzinami, nikt o nich nie pamięta. Naszym obowiązkiem, jako historyków, jest przypomnieć te postacie. […]”.
Dr Krzysztof Kierski z Biura Badań Historycznych Delegatury IPN w Olsztynie opowiedział o losach bohaterów, którzy spoczęli na cmentarzu komunalnym w Lidzbarku Warmińskim. Łącznie nekropolia stała się miejsce pochówku 43 żołnierzy, działaczy niepodległościowych, którzy po 1945 r. zamieszkali na Warmii i Mazurach.
Michał Ostapiuk, historyk również związany z Biurem Badań Historycznych IPN w Olsztynie, przybliżył burzliwe wojenne losy Tadeusza Żuka „Kota”, kawalerzysty 3. Wileńskiej Brygady AK, mieszkańca Olsztyna, aktywnego społecznika, pielęgnującego pamięć o swoich wojennych towarzyszach.
Dr Piotr Bojarski (Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie) w swoim wystąpieniu odtworzył historię życia Wacława Stankiewicza, jednej z wielu niezwykłych i zapomnianych postaci rodem z Wilna, która po zakończeniu II wojny światowej znalazła nowy dom na Warmii i Mazurach.
Beata Stalczewska (AP Olsztyn) „wyciągnęła” z cienia postać Wilhelminy Małłek, żony „Króla Mazurów”, nauczycielki, działaczki, społecznicy, osoby nietuzinkowej, bohaterki życia codziennego. Jak słusznie zauważył prof. N. Kasparek: „Mówimy ciągle o rodzinie Małłków, natomiast zapomina się bardzo często, że matki, kobiety trzymały ten dom. One musiały martwić się, jak go nakarmić, jak przeżyć. W tych opowieściach nie ma wielkich wydarzeń, ale codzienność jest niekiedy ważniejsza, niż te opowieści, gdzie jest tylko bohaterstwo i czarno-biały przekaz”.
Na koniec dzieje cmentarza parafialnego na olsztyńskich Dajtkach przybliżył Andrzej Kułyk (AP Olsztyn). Nekropolia, założona w pierwszej dekadzie XX w., stała się miejscem pochówki 380 mieszkańców Dajtek. W 1988 r. została wpisana do rejestru zabytków.
Dziękujemy wszystkim prelegentom, których szczera pasja miłośnika historii i badacza motywuje do odkrywania zapomnianych losów nietuzinkowych pod każdym względem postaci.
Relacje z sympozjum w mediach:
TVP 3 Olsztyn: https://olsztyn.tvp.pl/64409093/znani-i-nieznani-walczyli-o-wolnosc-polski
Radio Olsztyn: https://radioolsztyn.pl/seminarium-o-nieznanych-ludziach-niepodleglosci-naszym-obowiazkiem-jest-przypomniec-te-postacie/01666197
