Podsumowanie Międzynarodowych Dni Archiwów
XIV Międzynarodowe Dni Archiwów to kolejne obchody święta archiwów, które upłynęły w cieniu pandemii. Na szczęście tegoroczne wydarzenia mogły się już odbyć z udziałem gości, zwiedzających oraz uczestników warsztatów, oczywiście przy zachowaniu wszelkich wymogów związanych z reżimem sanitarnym.
Świętowanie XIV MDA Archiwum Państwowe w Olsztynie zainaugurowało za pośrednictwem projektu promocyjnego udostępnianego w dniach 1-11 czerwca na profilu Facebook. Tegoroczna edycja MDA przebiegała pod hasłem Empowering Archives. Zainspirowani hasłem przewodnim postanowiliśmy zaprezentować archiwalne supermoce. Grafiki autorstwa naszej koleżanki Kasi Bielikowicz miały przybliżyć spektrum talentów drzemiących w archiwistach. Z okazji archiwalnego święta przygotowaliśmy również konkurs dla miłośników Olsztyna. Uczestnicy konkursu musieli zidentyfikować obiekty architektoniczne i lokalizacje na terenie miasta.
7 czerwca 2021 r. w siedzibie Archiwum Państwowego w Olsztynie odbyła się prelekcja prof. Alvydasa Nikžentaitisa, dyrektora Instytutu Historii Litwy, zatytułowana „Wyzwania współczesnej historiografii litewskiej”. Wystąpienie naszego gościa zainaugurowało w olsztyńskim archiwum obchody XIV Międzynarodowego Dnia Archiwów.
We wtorek, 8 czerwca, w siedzibie AP Olsztyn odbyło się uroczyste otwarcie wystawy stacjonarnej „Polskie dziedzictwo w archiwach”, przygotowanej przez archiwistkę Karolinę Strusińską-Pełka. Zaprezentowane na niej zostały wybrane najciekawsze archiwalia znajdujące się w zasobie AP Olsztyn. Nasi goście mieli okazję zapoznać się z m.in. osiemnastowieczną korespondencja Ottona von Schwerina z królem polskim, aktem nadania ziemi na prawie chełmińskim Janowi z Tarławek (1388 r.), aktami miasta Ornety (dokumentami pergaminowymi, księgami, przywilejem miasta, wilkierzem biskupa warmińskiego Jan Stefana Wydżgi, podziękowaniami dla króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Jana Kazimierza), aktami miasta Olsztyna (projektem pieczęci i herbu z 1920 r., planem zagospodarowania i budżetem Starego Ratusza), dziewiętnastowiecznymi zapiskami pochodzącymi z Archiwum rodziny Dönhoff z Drogoszy. Motywem przewodnim wystawy była promocja idei pielęgnowania dziedzictwa historycznego oraz kulturalnego, zgodnie z programem działalności UNESCO.
9 czerwca swoją premierę miały dwie wystawy wirtualne: „Olsztyn na fotografiach w latach 1945-1989”, autorstwa Andrzeja Kułyka oraz „Spuścizna prof. Andrzeja Romana Gąsiorowskiego w zbiorach Archiwum Państwowego w Olsztynie”, przygotowana przez Cezarego Rzepczyńskiego. Ostatnia z wymienionych wystaw związana była bezpośrednio z główną uroczystością, która odbyła się w tym dniu w siedzibie AP Olsztyn.
9 czerwca doszło do uroczystego przekazania do zasobu AP Olsztyn spuścizny prof. Andrzeja Romana Gąsiorowskiego, pedagoga i nauczyciela akademickiego. Zainteresowania naukowe profesora Gąsiorowskiego koncentrowały się głównie na zagadnieniach związanych z losami polskiej młodzieży w Prusach Wschodnich i na Litwie, oświatą, sportem i turystyką. Osobiste refleksje i spostrzeżenia zgromadził w zbiorze „Myśli i przemyślenia oraz zbliżenia”. Natomiast historię swojego życia opisał we „Wspomnieniach dedykowanych Aleksandrowi”. Profesor Gąsiorowski jest redaktorem „Historii Wychowania. Słownika biograficznego”, a także współautorem publikacji „Olsztyńscy Łomżyniacy”.
Przekazane do AP Olsztyn materiały obejmują swym zakresem chronologicznym lata 50. XX wieku do 2021 r. W skład spuścizny wchodzą wydane drukiem monografie naukowe profesora Gąsiorowskiego, notatki i zapiski wytworzone w okresie pracy naukowo-dydaktycznej, prace magisterskie napisane pod jego kierunkiem, korespondencja, dyplomy, świadectwa, materiały dokumentujące sportowe pasje (boks, judo, kajakarstwo). Najbardziej osobistą część materiałów, poświęconą historii najbliższej rodziny, reprezentują „Wspomnienia dedykowane Aleksandrowi”.
W trakcie uroczystości życie i pracę naukową profesora Gąsiorowskiego oraz charakterystykę spuścizny przybliżył w swoim odczycie kustosz Cezary Rzepczyński. Spuścizna profesora A.R. Gąsiorowskiego została przekazana do zasobu AP Olsztyn w ramach projektu Archiwa Rodzinne Niepodległej.
Poniedziałkowe wystąpienie prof. Alvydasa Nikžentaitisa, poruszające kwestie wspólnej historii narodów Polski i Litwy, oraz zainteresowania badawcze prof. Andrzeja Romana Gąsiorowskiego, koncentrujące się wokół kwestii mniejszości polskiej na Litwie, stanowiły w naszych obchodach symboliczny akcent nawiązujący do ogromnej roli i wpływu wzajemnych relacji zarówno w przeszłości , jak i w czasach obecnych.
Kolejnym wydarzeniem w harmonogramie obchodów była niezwykle interesująca prelekcja archiwisty Rafała Gelo (kierownika Oddziału Ewidencji, Informacji i Udostępniania) na temat „Zabezpieczania archiwaliów w województwie olsztyńskim w latach 1945-1948” oraz warsztaty archiwalne „Co kryje Archiwum Państwowe w Olsztynie?”, przeprowadzone przez Karola Maciejko z Oddziału Nadzoru Archiwalnego, Katarzynę Włodarczyk (kierownika Oddziału Przechowywania i Zabezpieczania Zasobu) oraz Andrzeja Ulewicza z Oddziału Konserwacji Archiwaliów. Archiwiści oprowadzili naszych gości po siedzibie Archiwum, a w magazynach archiwalnych i w Oddziale Konserwacji uzyskali informacje na temat naszego zasobu i sposobów jego zabezpieczania.
